မုၢ်ဂၢ်ဘဲးထံၣ်အကျဲကပူၤ
ဖဲယနီၢ်ဆံးကတီၢ်‚ တဘျီလၢ်လၢ် ဖဲယမုၢ်ဂၢ် ဘဲးထံၣ်လၢယအဲၣ်ဘၣ်အီၤ မ့ၢ်ဟဲဟး ယကလၢၢ်ဘၣ် ဒ်ခရၠာစးံာ်စမၢး (စ) အသိးန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲဟဲစိာ် စတါ၀ါ တၢ်ဂီၤဖိတဖၣ်‚ ဒီး ပာ်လီၤန့ၢ်ယၤလၢ အBတဲၤလၢအ၀ဲကဟးထီၣ်၀ဲအပူၤ အမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤႉ တဘျီလၢ်လၢ် ဖဲယအိၣ်ဘၣ်ဒီးအီၤ‚ အ၀ဲမၤပှဲၤတၢ်ခုၣ်ဒၢဒီးထံခုၣ်ဖီ ဒီးတဖီအီၣ်တ့ၤအီၣ် တၢ်ဒိးတၢ်လၣ်နီတစုဘၣ်ႉ အ၀ဲအိၣ်ဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢစှၤမံၤ ဒီးပျဲအိၣ်တုၤဖးဖီမုၢ်န့ၣ်လီၤႉ ယမုၢ်ဂၢ် တဂၤအံၤ လီၤလးဒိၣ်မး‚ လီၣ်ဖျါထီၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ် တၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဒ်သိးယကဒိၣ်ထီၣ် ပှဲၤဂံၢ်ပှဲၤဘါအဂီၢ်‚ ယလိၣ်ဘၣ်ယဲ တၢ်လၢအါန့ၢ် မုၣ်ဂၢ်ဘဲးထံၣ်အကျဲကပူၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ ယလိၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး ယမိၢ်ယပၢ်တဖၣ်လၢ ကပာ်တၢ်ဆၢမုၢ်လၢ်တၢ်တဖၣ်လၢ ယဖီခိၣ်‚ ဃုာ်ဒီးလုၢ်လၢ်လၢအဂ့ၤအ၀ါ လၢကဟံးဃာ် ယၤ အဂီၢ်လီၤႉ
ကစၢ်ယွၤဃ့တၢ်လၢယၤ အါန့ၢ်ဒံးမုၢ်ဂၢ်ဘဲးထံၣ်လီၤႉ ဖဲအ၀ဲလုၣ်ဘၢယၤလၢ အတၢ်အဲၣ်လၢအတလီၤစၢ်‚ တၢ်အဲၣ်လၢအတယူၤ၀့ၤ၀ီၤ နီတစု‚ ဖဲလၢ ပထီဒါတၢ်အံၤ မ့တမ့ၢ် ဃ့ၢ်ကွံာ်ယံၤယံၤဒၣ်လဲာ် အ၀ဲမုၢ်လၢ်ဒံးဒၣ် တၢ်လၢပှၤလီၤႉ ဖဲကစၢ်ယွၤ နဲၣ်လီၤ ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လးဖိတဖၣ်လၢ ကဘၣ်အိၣ်မူတၢ်မူဒ်လဲၣ်‚ အ၀ဲမၤပှဲၤစ့ၢ်ကီး…
ခရၠာစးံာ်စမၢး (စ) တၢ်ဆါတၢ်ပရၤလၢဟံၣ်ကရၠာစးၢၢ်အပူၤ
မိၢ်တဂၤ ကလၢၢ်ဘၣ်လၢ အစူးကါတလၢကွံာ်ဘၣ်၀ဲ ဟံၣ်ဖိဃီဖိခရၠာစးံာ်စမၢး (စ) တၢ်ဟ့ၣ် အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤႉ အဃိ‚ ဘၣ်တနံၣ် အ၀ဲဆၢတဲာ်လၢ ကသုးကျဲၤတၢ်လၢ ကျဲလၢအလီၤဆီ န့ၣ်လီၤႉ တချုးလၢခရၠာစးံာ်စမၢး (စ) ကတီၢ် တုၤဒံးစှၤလါ‚ အ၀ဲပရၤ တၢ်ဆါတၢ်ပရၤတၢ်လၢ အပရၤတအိၣ်ကဲၣ်ဆိးလၢ တၢ်ပိးတၢ်လီတဖၣ်လၢ တၢ်စူးကါတ့ၢ်လံတဘျီန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲပရၤတၢ်အါန့ၢ်ဒံးညီနုၢ်‚ ဘၣ်ဆၣ်ပရၤဒၣ်တၢ်လၢ အပရၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲတၢ် အကတီၢ်တုၤဃီၤလၢ တချုးခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်တသီ‚ အဖိတဖၣ် လၢတၢ်သူၣ်ဟူးသးဂဲၤ အပူၤ အိးထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်တခါဘၣ်တခါ၀ံၤ တခါဘၣ်တခါန့ၣ်လီၤႉ တနံၤအံၤ တၢ်ဟ့ၣ် တဖၣ် အါန့ၢ်ဒံး မဟါတနံၤလီၤႉ မိၢ်အံၤ အသးအုးလၢ အဖိတဖၣ် တမၤန့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ် အသီတဖၣ်အဃိ‚ အ၀ဲပရၤ၀ဲတၢ်ဟ့ၣ်အါထီၣ် တၢ်ဟ့ၣ်တဖၣ် လၢခရၠာစးံာ်စမၢး (စ) အဂီၤ အဂီၢ်လီၤႉ ဖိသၣ်တဖၣ် စးထီၣ် အိးထီၣ်တၢ်ဘိၣ်ဖိတဖၣ်ဒီး တဲထီၣ်တၢ်လၢ ‘‘တၢ်ဘှံး ပသးဒိၣ်မးလၢ ပကဘၣ်အိးအါထီၣ် တၢ်ဘိၣ်တဖၣ်လီၤႉ မိဧၢ‚ နဟ့ၣ်ပှၤတၢ်အါမးလီၤ’’…
တၢ်အဲၣ်လၢအတစၢ်လီၤ
ဖဲအလဲၤမၤတၢ်လၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤလၢ တၢ်ကိၢ်အကီၢ် ဒီး သူၣ်လီၤအသးတဘျုးလါ ၀ံၤ၀ဲ ဒီး ဟဲဒံၢ်ဒီး ကၠဲးဖိဟဲက့ၤဆူဟံၣ် လၢဒူၣ်ဖိထၢဖိ လၢမံၣ့်ှှံၣ်ကၣ်ကီၢ်စဲၣ်အခါန့ၣ် တၢ်အကတီၢ်တုၤဃီၤလၢ တၢ်ဂိၢ်ကတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤကမ့ၢ်တၢ်အဆိကတၢၢ်လၢ အဖိအဂၤ ၁၀ အဂီၢ် ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဘၣ်တ့ဃံလၤလၢ အမ့ၢ်မူခိၣ်ဖီန့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်ဆၣ်‚ တၢ်ဂိၢ်ကတီၢ်လၢ မံၣ့်ှှံၣ်ကၣ်‚ လိၣ်ဘၣ်၀ဲ ဆ့ကၤလၢၤအါမး‚ လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးဆ့ကၤခိးတဖၣ်‚ သိဆူၣ်ဒီးခီၣ်ဖံး ဖးထီတဖၣ်လီၤႉ လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိ အနီၢ်ဂံၢ်အါမးတဒူၣ်အဂီၢ်‚ တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်လၢအပရၤကလံၤဒိၣ်မးလၢ ကဘၣ်ဒီတဒၢ တၢ်ဂိၢ်တၢ်ခုၣ်လၢအနး လၢအအိၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ယွၤမၤစၢၤ တၢ်လၢအလိၣ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ အဆိကတၢၢ် ဟံၣ်လၢအအိၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ် အကပၤတဒူၣ် ဟဲစိာ် ခီၣ်ဖျီၣ်‚ ၀ံၤဖျီၣ်ခံလၢတၢ်သိးအီၤ ဖဲမူခိၣ်ဖီလီၤ‚ ခိၣ်သလုးဒီး စုဖျီၣ်တဖၣ်လီၤႉ ၀ံၤ‚ တံၤသကိးတဂၤ ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်ပှၤဂုၤပှၤဂၤလၢ အ၀ဲအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဆူ တၢ်ကထၢဖှိၣ် ဆ့ကၤအလၢၤအကလုာ်ကလုာ်လၢ ပှၤတဆံခံဂၤ ကူသိး၀ဲဘၣ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲတၢ်အကတီၢ်အ၀ဲန့ၣ်‚ မူခိၣ်ဖီစးထီၣ်လီၤ၀ဲ‚ ဘၣ်ဆၣ် လၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိအံၤအဂီၢ်‚…
တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ တၢ်ကဃ့ထုကဖၣ်တၢ်
တၢ်သး၀ံၣ်လၢ ‘‘ပါပၢ်တဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢၤဘၣ်’’ န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်အခီပညီယိာ်လၢ ခိခိၣ်ပှၤသး၀ံၣ်တၢ်ဖိခရၠာစးံးစတဲးဖၢၣ်ထၢၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်သး၀ံၣ်အံၤ ဟဲအိၣ်ထီၣ်လၢ အပၢ် အတၢ်ထုကဖၣ်န့ၢ်တၢ်လၢအ၀ဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်သး၀ံၣ်အဖျၢၣ်ဖိတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် လၢ အ၀ဲအပၢ်ဆိကတီၢ်ကွံာ်တၢ်ထုကဖၣ်လၢ အတမ့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးဟးဂီၤ‚ မ့မ့ၢ်ပၢ်အံၤသံ၀ဲအဃိန့ၣ်လီၤႉ စတဲးဖၢၣ်တၢၣ် ဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ‚ အ၀ဲအပၢ် တကတိၤသကိးတၢ်ဒီး ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးလၢ တၢ်ထုကဖၣ်လၢၤဘၣ်ႉ လၢတၢ်အံၤအလီၢ်‚ အခဲအံၤ‚ အ၀ဲအပၢ် လဲၤတၢ်ဒီး ကတိၤသကိးတၢ်ဒီးကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး လၢမဲာ်သကိးမဲာ်လံန့ၣ်လီၤႉ
စတဲးဖၢၣ်တၢၣ်အတၢ်သး၀ံၣ်လၢ အပၢ်အတၢ်ထုကဖၣ်တၢ်လၢအဂီၢ်န့ၣ် ဟဲစိာ် တၢ်ကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ပၢ်တဂၤလၢအဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢအဖိအဂီၢ်‚ လၢအဖျါလၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်လီၤႉ ဒ်စီၤပၤဒၤ၀ံး အသးပှၢ်ထီၣ်ဒီးအဂံၢ်အဘါစၢ်လီၤ‚ အ၀ဲ မၤတၢ်ကတဲာ်ကတီၤတဖၣ်လၢ အဖိခွါစီၤ့ှှလိၤမိၤအဂီၢ်‚ ဒ်သိးကဟံးထီၣ် ဖီၣ်ထီၣ် တၢ်မၤ ဒ်စီၤပၤလၢခံတဂၤလၢအံၣ်စရၠာစး့လးန့ၣ်လီၤႉ
ဖဲတၢ်ဒုးအိၣ်ဖှိၣ်ရၠာစးိဖှိၣ်ထံကီၢ်တပူၤဃီ လၢကဖှူ စီၤ့ှှလိၤမိၤ ၀ံၤအလီၢ်ခံ‚ စီၤဒၤ၀ံး ပျဲပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ကဃ့ထုကဖၣ်တၢ် ဒ်အ၀ဲမၤတ့ၢ်၀ဲအါဘျီလၢ ခါလၢအပူၤကွံာ် အသိး န့ၣ်လီၤႉ ဖဲအ၀ဲယၢၤထီၣ်က့ၤ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်လၢအတီဆူ ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လးဖိ‚ အ၀ဲဃ့ထုကဖၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကသးတီဒီး ယွၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤႉ…
ခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အတၢ်အိၣ်ဒီးပှၤ
‘‘ပှၤနၢ်တဟူအဟဲန့ၣ်‚ ဘၣ်ဆၣ်လၢလီၢ်သကုၤ‚ ဖဲပှၤသးစူၤကတူၢ်လိာ်အီၤ‚ ယ့ၣ့်ှှူးသးဘိဟဲနုာ်’’ႉ ထါအဖျၢၣ်တဖၣ်အံၤ ဟဲလၢ ဖံလံးဘ့ှူး (ခစ) အထါသး၀ံၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်အဲၣ်အီၤလၢအမ့ၢ် ‘‘အိဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ် ၀့ၢ်ဆံးဧၢ နဲၣ်တၢ်ဆူ တၢ်အကါဒိၣ်လၢခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်န့ၣ်လီၤႉ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး ဟဲနုာ်ဆူ ပဟီၣ်ခိၣ်လၢအပှဲၤဒီးတၢ်ဒဲးဘး ဒ်သိး ကအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤပှၤလၢ ပတၢ်ဒဲးဘးဒီး ဟ့ၣ်ပှၤကိးဂၤလၢအစူၢ်အီၤနာ်အီၤလၢ တၢ်ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲအသီတမံၤ ဃုာ်ဒီးယွၤန့ၣ်လီၤႉ
ဖဲအကွဲးထါသး၀ံၣ်အံၤ၀ံၤပူၤကွံာ်နံၣ်လၢအဆံန့ၣ်‚ ဘ့ှူး (ခစ) အတၢ်ကွဲးလၢ လံာ်ပရၠာစးၢတဘ့ၣ်ဆူ အတံၤသကိးတဂၤအအိၣ်အပူၤန့ၣ် အ၀ဲကွဲးလၢ အ၀ဲကလၢၢ်ဘၣ် တၢ်လၢအဟဲဟးထီၣ်လၢ တၢ်ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲလၢ အကစၢ်ဒၣ်၀ဲအတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် လီၤႉ ‘‘ယတၢ်ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲဒီးအီၤ ဒိၣ်ထီၣ်ဒ်လဲၣ် ယတဲၤနၤတဘၣ်ဘၣ်ႉ ကစၢ်ယွၤ အိၣ်ဒီးယၤလီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ညါယၤ ဒီးယဲစ့ၢ်ကီးယသ့ၣ်ညါအီၤလီၤႉ ယပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်ကတိၤအဖျၢၣ်တဘၣ်ဘၣ်ႉ ယအိၣ်ဒီးကစၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအမ့ၢ်အတီကတၢၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ‚ ဒီးကိးနံၤတၢ်အံၤဒုးမ့ၢ်တီအါထီၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဒီးယကမၢကမၣ် ဘၣ်တၢ်ဃုာ်ဒီးတၢ်သးခု ဖဲနံၣ်တဖၣ်လဲၤပူၤကွံာ်၀ဲ‚ ကဒိၣ်ထီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဘ့ှူး (ခစ) အတၢ်အုၣ်ကီၤလၢ အဂၢၢ်အကျၢၤလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်အိၣ် ဒီးအီၤလၢအသးသမူန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်မံၤသၣ်အါမံၤအကျါတခါလၢ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးလၢ အဘၣ်တၢ်တဲဖျါဆိလၢ၀ံယ့ှှါယၤလၢ‚…